Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft op 4 juli 2023 uitspraak gedaan over een besluit van de ACM over een hoogspanningsnet van Utility Support Group B.V. (USG) op het industrieterrein Chemelot in Geleen. De zaak gaat over de vraag of USG of TenneT (de beheerder van het landelijke hoogspanningsnet) verantwoordelijk is voor het beheer van dit hoogspanningsnet. Het CBb heeft bepaald dat hoogspanningsnetten van 110 kV en hoger onder het landelijke hoogspanningsnet vallen en verzocht de ACM om een nieuw besluit te nemen.
De ACM stelde hierop in een besluit vast dat TenneT in strijd met de wet handelde door te weigeren het hoogspanningsnet van USG op het industrieterrein Chemelot in Geleen over te nemen. Dit besluit heeft volgens de ACM geen directe gevolgen voor andere gesloten distributiesystemen op hoogspanningsniveau, maar zou wel het verlenen van nieuwe ontheffingen kunnen beperken.
In Nederland wordt het hoogspanningsnet, dat zijn alle kabels (ondergronds) en lijnen (bovengronds) van 110 kV en hoger door TenneT beheerd. Om private beheerder te worden van een hoogspanningsnet heeft een bedrijf een ontheffing nodig van de ACM. De ACM kan alleen ontheffingen voor gesloten distributiesystemen die geen onderdeel zijn van het landelijk hoogspanningsnet, zie artikel 15 Elektriciteitswet 1998. Bij het verlenen van een ontheffing dient de ACM dus te beoordelen of een net onderdeel uitmaakt van het landelijk hoogspanningsnet. De ACM hanteerde tot de uitspraak van 4 juli de lijn dat een net geen onderdeel uitmaakt van het landelijk hoogspanningsnet als het geen landelijke transportfunctie heeft.
USG is private beheerder van een elektriciteitsnet op het Limburgse chemiecomplex Chemelot. Dat bestaat uit een spanningsnet van 150 kV, waardoor een ontheffing nodig is. Deze ontheffing is in dit geval ook verleend. USG wilde echter afstand doen van dit spanningsnet en voerde aan dat dit net valt onder het landelijke hoogspanningsnet. USG voert hierbij aan dat op het betreffende netdeel sprake is van een spanningsniveau van 150 kV waardoor dit netdeel, gelet op artikel 10, eerste lid van de Elektriciteitswet 1998, aangemerkt dient te worden als landelijk hoogspanningsnet en de eigendom en het beheer bij TenneT dient te liggen. Dit gaat dus in tegen de opvatting van de ACM dat een net geen onderdeel uitmaakt van het landelijk hoogspanningsnet als het geen landelijke transportfunctie heeft.
Op 4 juli heeft het CBb uitspraak gedaan waarin zij van oordeel is dat uit de definitie van landelijk hoogspanningsnet in artikel 10, eerste lid, van de Elektriciteitswet blijkt dat de wetgever slechts het spanningsniveau van een net als bepalend criterium heeft willen hanteren. Dit maakt dus dat het net van USG van 150 kV onder het landelijk hoogspanningsnet valt en TenneT verplicht is het beheer en de eigendom over te nemen.
Indien een private partij wel de eigenaar van het netdeel wil zijn, dan is dat een verschil met de zaak van USG. In een publicatie waarin Energy Continuity Xchange B.V. (ECX) een ontheffing wordt verleend, heeft de ACM het verschil aangestipt. De ACM heeft de beoordelingslijn die zij hanteerde voor 4 juli ook toegepast bij het ontheffingsbesluit van ECX, omdat zij die lijn op dat moment juist achtte. De uitspraak van het CBb heeft daarom geen directe gevolgen voor de aan ECX op 3 juli verleende ontheffing. Volgens het ACM bestaat bij ECX, anders dan bij USG, expliciet de wens om het elektriciteitsnet in eigen beheer en eigendom te hebben. Kennelijk acht het ACM de wensen omtrent eigendom en beheer van belang in de beoordeling en interpretatie van de uitspraak van het CBb.
De uitspraak van het CBb lijkt de mogelijkheden om nieuwe ontheffingen te verlenen op hoogspanningsniveau voorlopig te beperken. Dit betekent echter niet dat is uitgesloten dat er in de toekomst ontheffingen op hoogspanningsniveau kunnen worden verleend. De wetgever maakt dit namelijk mogelijk met de nieuwe Energiewet. In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel is bepaald dat gesloten systemen voor elektriciteit ook kunnen bestaan op hoogspanningsniveaus tot en met 220 kV. Dit betekent dat het na implementatie van deze wet mogelijk zal zijn voor private partijen om een gesloten systeem voor elektriciteit te beheren en in eigendom te hebben tot en met 220 kV, en deze grens dus ten opzichte van de huidige situatie een stuk hoger komt te liggen.
Heeft u vragen met betrekking tot het beheer van een hoogspanningsnet en/of over het verkrijgen van een ontheffing? Wij helpen u graag verder. Neem vrijblijvend contact op met Hans Koenders MRICS.