Op 10 november 2020 is het Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) aangenomen door de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel is ingediend in 2016. Dit naar aanleiding van een aantal incidenten in het bestuur en toezicht bij stichtingen in de semipublieke sector zoals woningcorporaties, zorginstellingen en onderwijsinstellingen. De wet heeft tot doel om een professionaliseringsslag teweeg te brengen.
In het kort: de wijzigingen
De WBTR regelt de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheidsmaatstaf van bestuurders en toezichthouders bij verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen. Daarnaast krijgt de Raad van Toezicht bij deze rechtspersonen een wettelijke regeling, volgens de regeling van de Raad van Commissarissen bij de B.V. en N.V. Voorheen was de instelling van de toezichthoudende organen bij deze rechtspersonen (veelal Raad van Toezicht genoemd) niet in de wet geregeld. Verder moeten deze rechtspersonen bij de eerstvolgende gelegenheid een belet- en ontstentenisregeling voor bestuurders en toezichthouders in hun statuten opnemen. Van ‘belet’ is sprake in het geval van ziekte of schorsing en van ‘ontstentenis’ bij overlijden of ontslag. Het opnemen van deze regelingen kan zeker in de coronacrisis relevant zijn.
Concreet worden de volgende onderwerpen in de wet geregeld:
- Voor alle rechtspersonen wordt het mogelijk om een zogeheten monistisch bestuursmodel[1] of one tier board in te stellen, naar Angelsaksisch model.
- Belang onderneming: ook de bestuurders en toezichthouders van stichtingen en verenigingen moeten zich richten op het belang van de onderneming. Dit belang moet prevaleren boven het belang van bijvoorbeeld leden of donateurs.
- Tegenstrijdig belang: de wet regelt wanneer bestuurders en toezichthouders een tegenstrijdig belang hebben en zich moeten onttrekken aan de besluitvorming.
- Taakvervulling en aansprakelijkheid: de wet geeft regels over de uitgangspunten die de bestuurders en toezichthouders bij de vervulling van hun taak in acht moeten nemen. Daarnaast bevat de wet regels over hun aansprakelijkheid voor onbehoorlijke taakvervulling.
- Ontslag: de rechter krijgt meer beoordelingsvrijheid om een bestuurder of toezichthouder te ontslaan op verzoek van een belanghebbende. En dit kan verstrekkende gevolgen hebben.
- Belet en ontsteltenis: de WBTR introduceert een verplichte statutaire belet- en ontsteltenisregeling voor bestuurders en toezichthouders (zie hierboven)
Naar verwachting treedt de wet op 1 januari 2021 in werking.
Het is raadzaam om uw statuten en uw beleid rondom besluitvorming en taakvervulling te toetsen aan de nieuwe regelgeving. Bent u er niet zeker van of aanpassing in uw geval vereist is? Neem gerust contact op.
[1] Model waarbij de taken van het bestuur van een onderneming (directie), het houden van toezicht en het geven van advies (commissarissen) in één orgaan zijn verenigd.
Voor vragen hieromtrent kunt u contact opnemen met Tim van Dijken of Angela Melsen.